Letonca: Latvija
Türkçe: Letonya
İngilizce: Latvia
Almanca: Lettland
Fransızca: Lettonie
İspanyolca: Letonia
Rusça: Латвия
ÜLKE KODU: LV
TELEFON KODU: +371
İNTERNET ALAN ADI: .LV (.EU)
ZAMAN DİLİMİ: EET (UTC+2) EEST
ÖLÇÜ BİRİMLERİ: Metrik
Letonya Cumhuriyeti 18 Kasım 1918'de kurulmuştur. Sovyetler Birliği (1940-1941) ve Nazi Almanya'sının (1941-1945) işgal ve yönetimlerine rağmen 1920'den beri devamlı olarak bağımsız bir devlet olarak tanınmaktadır. 21 Ağustos 1991'de Letonya fiilen geçerli olan bağımsızlığını iyileştireceğini ilan etti, uluslararası diplomatik bağlarını yeniden tesis etti ve Birleşmiş Milletlere katıldı. Letonya 1998'de Dünya Ticaret Örgütü'ne katıldı ve 2004'te Avrupa Birliği ve NATO'ya üye oldu.
"Latvija" ismi, Kurlandiyalılar, Selonyalılar ve Semigallianlarla birlikte bugünün Letonya insanının etnik çekirdeğini oluşturan dört Hint-Avrupa Baltık kavminden biri olan eski Latgalialılardan gelmektedir.
Bayrak
Letonya'nın kestane-beyaz-kestane bayrağı dünyanın eskilerinden olup tarihi 13. Yüzyılda Cesis yakınlarında meydana gelen bir savaşa kadar uzanır. Bir efsaneye göre, ölümcül şekilde yaralanan bir kabile şefini savaş alanından taşımak için kullanılmış beyaz bir çarşaftan doğmuştur. Askerleri, savaşçının iki tarafı kana bulanmış çarşafını, kendilerini zafere taşıyan bir bayrak misali göğe çekmişlerdir.
Milli Tatil
18 Kasım, Letonya'nın 1918'deki bağımsızlığını ilan ediş tarihidir.
Para Birimi
İsim: Euro
Kodu: EUR
Simge: €
Letonya'nın ulusal para birimi euro’ dur. 1993 yılından bu yana ülkenin para birimi olan lat yerine 1 Ocak 2014 itibariyle AB ortak para birimi olan euro kullanılmaya başlanmıştır. Banknotlar 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 euro değerlerinde iken madeni paralar 1, 2, 5, 10, 20 ve 50 cent ile 1 ve 2 euro değerlerindedir.
Coğrafya
Letonya Baltık Devletlerin (Estonya, Letonya ve Litvanya) merkezindeki ülke olup Kuzey-doğu Avrupa'da, Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer almaktadır. Coğrafi koordinatları 57°00' Kuzey paraleli ve 25°00' Doğu meridyenleridir. Verimli ovalar ve orta yükseklikte tepeler barındırır ve arazinin büyük kısmı deniz seviyesinin 100 metreden daha az üstündedir. Geniş bir akarsu ağına sahiptir; binlerce göl ve yüzlerce kilometre uzunluğunda çam ormanları, kumullar ve kesintisiz beyaz kumsalla çizilmiş işlenmemiş bir kıyısı vardır.
Bilgiler
|
Sayılar
|
Yüz ölçüm:
|
64,589 km kare veya 24,937 mil kare
|
Bölgeler:
|
Kurzeme, Zemgale, Vidzeme, Latgale.
|
Toplam Milli Sınır Uzunluğu:
|
1,862 km
|
Letonya'nın Baltık kıyı şeridi uzunluğu:
|
494 km
|
En büyük gölü:
|
Lubāns, 80.7 km kare
|
En derin gölü:
|
Drīdzis, 65.1 metre
|
Letonya sınırları içindeki en uzun nehir:
|
Gauja, 452 km.
|
Letonya toprakları içinden geçen en uzun nehir:
|
Daugava, toplam uzunluğu 1,005 km, 352 kilometresi Letonya toprakları içindedir.
|
En yüksek noktası:
|
Gaiziņkalns, 311.6 metre
|
Letonya, kuzeyde Estonya, doğuda Rusya, güneyde Litvanya ve batıda Baltık Denizi ile komşudur. Stratejik konumu dolayısıyla eski çağlardan beri uluslar arası ticaret, alım satım ve kültürel alış-verişin kesişim noktası niteliğinde bir bölgedir. Tarih boyunca Vikingler, Bizans'a ve Akdeniz'e ulaşmak üzere Letonya toprakları içinden geçen Kehribar Yolu'nu kullanarak Daugava Irmağı boyunca ilerlemişler.
İklim
Letonya yazları ılık, kışları serin olmak üzere ılıman okyanusal iklime sahip olup, çoğu kez yüksek nem ve yağış oranına sahiptir.
Yaz: Haziran - Ağustos
Kış: Aralık - Şubat
Ortalama sıcaklık
Yazın: 15.8°C (başkentte 16.1°C),
Kışın: -4.5°C (başkentte -3.8°C).
En sıcak ay: Temmuz,
En soğuk ay: Ocak
Doğa
Arazisinin yüzde 44'ünden fazlası ormanlarla kaplı, serbest akan muazzam bir akarsu ağı ve binlerce göle sahip olan Letonya, birçok türde yabani yaşam için Avrupa'nın en iyi korunmuş doğal cennetlerinden biridir. 27 bini aşkın türde bitki ve hayvan hâlâ insan eli değmemiş doğal çevrede yaşamını sürdürmektedir. Karaleylek ve küçük orman kartalı gibi birçok ender türün yuvası Letonya'nın karışık ormanları, bataklıkları ve çayırlarıdır. Ayrıca susamuru, kunduz, vaşak ve kurt sayısı da, hatırı sayılır yoğunlukta olan geyik, mus, tilki ve yaban domuzu kadar fazladır. Letonya'da kuş gözlemciliği, özellikle yıllık göç dönemlerinde, kıyı bölgelerde ve sulak arazilerde, bilhassa önemli bir yere sahiptir.
Nüfus
2013'daki nüfus: 2, 023, 825
Kent: 68% Kırsal:32%
Etnik Dağılım
59.5% Leton,
27% Rus,
3.45% Beyaz Rus,
2.42% Ukraynalı,
2.25% Leh,
1.3% Litvanyalı,
4.08 % diğer milletler.
Resmi Dil: Letonca
Merhaba - Sveiks!
Hoşçakal - Uz redzēšanos
Evet - Jā
Hayır- Nē
Teşekkür ederim -Paldies
Lütfen - Lūdzu
Özür dilerim – Atvainojiet
Letonca Hint-Avrupa dil ailesinden olan bir Baltık dilidir. Dil yönünden tek akrabası Litvancadır ve dünyada yaşayan tüm Hint-Avrupa dilleri arasında en eski ve en az değişmiş dil sayılır. Letonca tahminen dünya üzerinde 1,5 milyon insanın ana dilidir. Letonya genelinde İngilizce ve Rusça yaygın olarak konuşulur, ayrıca Almanca, Fransızca ve İskandinav dilleri de sıklıkla kullanılmaktadır.
En Yaygın Yabancı Diller
İngilizce, Rusça ve Almanca.
Eğitim
Letonya dünya üzerinde geleneksel olarak kişi başına öğrenci olma oranı en yüksek ülkelerden biridir. Devlet, parasız ilk ve orta öğretimi garanti etmekte ve yüksek öğrenim için burslar sunmaktadır. AB ülkelerinden gelen yabancı öğrenciler, Letonya'nın daimi sakinleri ile aynı ücreti ödemektedir ve Leton eğitim kurumlarından alınan diplomalar uluslar arası düzeyde tanınır. Doktoralar sosyal bilimler, doğa bilimleri ve hukuk üzerine yapılabildiği gibi teknik ve insani bilimler de bu konulara dâhildir. Letonya aynı zamanda derslerin Beyaz Rusça, Estonca, İbranice, Litvanca, Lehçe, Latince, Rusça ve Ukraynaca verildiği devlet destekli etnik azınlık okullarına da sahiptir.
En Geniş Dini Gruplar
Lutherciler, Katolikler ve Rus Ortodoksları. 16. Yüzyıl dini devriminden beri Lutheran Kilisesi Letonya'da lider konumundadır.
Hükümet
Letonya demokratik, parlamenter bir cumhuriyettir. Yasama gücü Saeima adındaki 100 milletvekiline sahip tek bir meclisin elindedir. Parlamenter seçimler her 4 yılda bir yapılır. Letonya'nın devlet başkanı Saeima tarafından 4 sene için seçilir. Başkan, yasaları imzalar, Başbakanı (hükümetin başı) seçer ve vekillik işlevlerini yerine getirir.
Seçim Sistemi
Letonya %5'lik oy barajı ve parti listelerine dayalı nisbi temsil sistemine sahiptir. Letonya'da 18 yaşın üstündeki tüm vatandaşların genel oy kullanma hakkı vardır.
Üyelikler
Avrupa Birliği, NATO, Birleşmiş Milletler Örgütü, Avrupa Konseyi, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Baltık Denizi Devletleri Konseyi, vs.
Dış Politika
Letonya 2004 yılında Avrupa Birliği'ne ve NATO'ya katılmış ve hem küresel güvenliği ve refahı teşvik hem de kriz ve anlaşmazlıkları azaltma hususlarında aktif bir üyedir. Baltık Denizi bölgesindeki koşularıyla iş birliği yüksek önceliğe sahiptir ve bir hedefi de küresel stratejik bağlarını geliştirmektir.
Başkent Riga
Letonya'nın politik, ekonomik ve kültürel merkezi, Letonya nüfusunun üçte birinden fazlasının (644 bin) yaşadığı ve çalıştığı Riga'dır. Riga'nın zarif Old Town ve farklı Art Nouveau mimarisi, modern hareketli iş hayatı ve kültürel yaşama ilham veren bir düzen işlevi görür. 1201'de kurulan, Hansa Birliği mensubu olan bu şehir Avrupa'nın en eski ortaçağ şehirlerinden biri olup UNESCO tarafından dünyanın en önemli kültürel ve doğal alanları listesine alınmıştır. Aynı zamanda Rīga'nın Old Town silueti bir Avrupa Mirası Niteliği taşıyan bir alandır. Baltık Denizi bölgesinin parıldayan mücevherlerinden biri olarak, Rīga bir NATO zirvesine, dünya klasmanında spor turnuvalarına, Eurovision Şarkı Yarışması'na ve diğer birçok büyük çapta uluslar arası etkinliğe ev sahipliği yapmıştır. Rīga'nın Uluslar Arası Havalimanı, Avrupa'nın en hızlı gelişen ulaşım merkezlerinden biridir. Ve Rīga Avrupa'nın en büyük ikinci pazarına sahiptir!
Üretim Sektörleri
Kimyasal ve eczacılık endüstrisi, elektronik, elektriğe ilişkin imalat ve mühendislik, ormancılık ve ağaç işçiliği, taşıma ve lojistik, enformasyon ve iletişim teknolojileri.
Finans Sektörü
Letonya Bankası, Letonya'nın merkez bankasıdır ve Avrupa Merkez Bankaları Sistemi iştirakçilerinden biridir. AB'ye katılımdan beri Letonya'da 20'den fazla ticari banka faaliyet göstermekte ve her türlü bankacılık hizmetini sunmaktadır. Birçok banka ülke çapında geniş ATM ağı kurmuş olup uluslar arası internet ve mobil bankacılık hizmeti sunmaktadır.
Ticaret
AB üyesi ülkeler (2012'da %72) onları takip eden CIS ülkelerinden (2012'da %14) önce Letonya'nın ana ticari partnerleridir. Letonya'nın temel ihracat ürünleri ahşap ve metal ürünleri, makineler, elektrikli ekipmanlar ve kimyasal ürünlerdir.
Leton Yemekleri
Letonya'nın en bilinen geleneksel yemekleri arasında karaman kimyonu peyniri, domuz pastırmalı boz bezelye, domuz pastırmalı hamur işleri ve özel antik tariflerle hazırlanan çavdar ekmeği bulunur. Leton çavdar ekmeği nüfusun büyük kısmı için başlıca üründür ve Letonya'nın en bilinen “hediyelik” yemeğidir.
Jāņi – En Önemli Geleneksel Festival
Letonya'da yaz gündönümünün kutlanması en eski ve en sevilen geleneksel bayramdır. Neredeyse üç gün süren uzun yaz ortası festivali Haziranın 24'ünde, Letonlarca ‘Jāņi' olarak bilinen günde sonlanır. Çoğu kimse özel yemeklerin, içeceklerin, şarkıların, dansların ve ritüellerin, gece yarısı güneşinin batışı ve doğuşunu kutladığı ateşin başında aile ve arkadaşlarla toplaşmak için şehirden ayrılır.
Kaynak: Letonya Enstitüsü
